Gady w Polsce

Padalec zwyczajny (Anguis fragilis)- to gad należący do jaszczurek. Nie posiada odnóży, ma wężowate ciało. Ogon stanowi połowę długości ciała, ale granica jest słabo zaznaczona. Ogon bardzo łatwo odpada. Nie podlega całkowitej regeneracji. Oczy mają okrągłe źrenice. Ciało pokryte łuskami. Kolor ciała to brąz w różnych odcieniach. Wzdłuż grzbietu czasem biegną dwie ciemne linie. Linii czasem jest więcej lub wcale. Wyjątkowo spotykana jest odmiana zwana padalcem turkusowym, którego charakteryzują turkusowe plamki na brązowym ciele. Strona brzuszna jest jasnopopielata u samców i ciemnopopielata lub czarna u samic.W Polsce padalec zwyczajny jest spotykany na terenie całego kraju. Występowanie obejmuje całą Europę, część Azji.Jest aktywny w nocy i o zmierzchu. Zimuje często gromadnie w zakamarkach.Zjada owady, ślimaki, dżdżownice.Gody rozpoczynają się od połowy kwietnia i trwają aż do lipca. Ciąża trwa 3 miesiące. Padalec zwyczajny jest jajożyworodny. Młode mają długość do 10 cm i rodzą się w osłonkach jajowych. Osłonki rozrywane są w trakcie porodu lub tuż po nim. Młode są od razu zdolne do samodzielnego życia. Samica w roku zwykle rodzi od 6 do 16 sztuk (wyjątkowo 26).Gatunek ten bliski zagrożenia wymarciem. Ma status NT w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Padalec zwyczajny jest gatunkiem w Polsce objętym całkowitą ochroną prawną.Jest całkowicie bezbronny. Ze względu na swój wygląd mylony jest ze żmiją. Padalec zwyczajny nie jest jadowity.

Jaszczurka zielona (Lacerta viridis) to gad z rodziny jaszczurek właściwych. Samce są zwykle jaskrawo zielone, czasem nakrapiane licznymi ciemnymi plamkami, samice mają zwykle kolor szaro-zielony z ciemnymi plamami, a wzdłuż grzbietu przebiegają 2 rzędy jasnych linii. Brzuszna strona jest żółta lub żółto-zielona. Samce mają szatę godową. Są wówczas jednolicie zielone i mają niebieską plamę na gardzieli. Ogon jest długi i biczowaty, łatwo się odrywa. Utracony ogon łatwo się regeneruje.Żyje w południowej Europie. Bardzo rzadko można ją spotkać w Polsce na Śląsku Cieszyńskim. Dziś prawdopodobnie jest gatunkiem zanikłym na naszym terenie.Jest aktywna w dzień. Preferuje trawiaste lub skaliste obszary. Jest ciepłolubna. Często sama kopie długie nory zakończone komorą mieszkalną. Tu też spędza zimę.Jaszczurka zielona zjada głównie stawonogi, czasem także inne jaszczurki i węże.Gody rozpoczynają się w pod koniec kwietnia i trwają do maja. Samica składa 5-13 jaj w pergaminowych osłonkach w maju lub czerwcu. Jaja składane są do wygrzebywanych dołków, zasypywanych następnie ziemią. Wymiary jaj: 8×18 mm. Młode jaszczurki wylęgają się w sierpniu. Osiągają długość do 9 cm tuż po wykluciu. Są brązowe.Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce jest objęta całkowitą ochroną prawną.Jaszczurka zielona jest największą krajową jaszczurką.

Jaszczurka murowa (Podarcis muralis)- to gatunek europejskiego gada z rodziny jaszczurek właściwych. Ma zaostrzony pysk. Ogon jest bardzo długi. Długie są także kończyny. Ubarwienie bardzo zmienne, od brązowego do zielonego. Zwykle widoczne są różnego rodzaju plamy. Obecny jest dymorfizm płciowy. Samica ma ciemniejszy bok,a wzdłuż ogona biegnie kreska. Plamy samców tworzą siatkę.Jaszczurka ta występuje w europejskim rejonie Morza Śródziemnego, a także w Europie Środkowej. Najczęściej występuje w okolicach rzek Renu, Mozeli i Nekaru, wszędzie tam, gdzie są mury i płoty oraz uprawy winogron.Od 2011 roku występuje w Polsce gdzie pojedyńcze populacje notowano w kamieniołomach na dolnym Śląsku.To jaszczurka naziemna i świetnie się wspina. Jest aktywna tylko za dnia.To jaszczurka jajorodna. Samica składa od 2 do 10 jaj. Okres inkubacji wynosi od 6 do 11 tygodni.Poluje na owady i pajęczaki.Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.To najbardziej rozpowszechniona jaszczurka w Europie z rodziny jaszczurek właściwych.

Żółw błotny (Emys orbicularis)- to gad z rodziny żółwi słodkowodnych, którego spotykamy także w Polsce. Pancerz jest pokryty gładkimi tarczkami. Strona brzuszna pancerza u samców jest lekko wklęsła, u samic jest płaska. Grzbiet jest brązowy, tarczki są pokryte małymi, żółtymi plamkami, strona brzuszna pokryta jest większymi żółtymi plamami. Żółte plamki pokrywają także głowę i odnóża. Czasem plamki nie występują.Plastron jest dość płaski. Oczy są dobrze wykształcone, mają okrągłe źrenice. Powieki są nieprzezroczyste, ruchome. Uszu brak, zarówno otworów usznych jaj i błon bębenkowych. Ogon ma 1/3 długości karapaksu. Głowa może być chowana do pancerza.Środkowa i południowa cześć Europy, zachodnia Azja, północno-zachodnia Afryka.Dawniej żółw błotny był spotykany na terenie całej Polski. Dziś jest bardzo rzadki i występuje tylko wyspowo. Największe ostoje tego gada to: Sobiborski Park Krajobrazowy – Rezerwat przyrody Żółwiowe Błota, Poleski Park Narodowy, Drawieński Park Narodowy, Park Narodowy Bory Tucholskie, Kozienicki Park Krajobrazowy, Zaborski Park Krajobrazowy, Puszcza Augustowska, Rezerwat przyrody Jezioro Orłowo Małe, Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka, Puszcza Rzepińska – Ilanka, okolica Chojnika w powiecie ostrowskim oraz okolice Szczecina, Rezerwat Przyrody "Ostoja Żółwia Błotnego" gm. Osieczna koło Leszna i Rezerwat Przyrody "Borowiec" gm. Przyłęk oraz u ujścia rzeki Drwęcy do Wisły niedaleko Torunia.Żeruje w wodzie. Żyje głównie w tym środowisku. Na ląd wychodzi w celu wygrzania się na słońcu. W wodzie porusza się sprawnie, na lądzie niezdarnie i powoli. Jest aktywny za dnia. Żyje w zbiornikach wody stojącej lub wolno płynącej. Zimuje na dnie zbiorników wodnych.Samce są bardzo agresywne wobec siebie, szczególnie podczas godów.Jest odporny na niskie temperatury, ruchliwość traci dopiero w temperaturze 2-3°C. Nie jest zaś odporny na suszę.Zjada lawy owadów, ślimaki, kijanki, czasem płazy i ryby.